Geleneksel yöntemlerde çerçevesini merkezi müfredatın belirlediği, dört duvarlı, ders kitaplı, kalemli ve bol A4 ödevli “öğretimin” artık yıkıldığı görülmüştür. Sınıfın yerini çevrimiçi platformlar, kitabın yerini minimalist videolar, kalemin yerini klavye ve dokunmatik paneller, klasik ödevlerin yerini ise etkileşimli dijital içerikler almıştır.
Öğretim süreçlerinin dijitalleştiği, öğrenenlerin bir ağ ile birbirine bağlandığı ve öğrenme tasarımının önem kazandığı bu süreçte en önemli konulardan birisi de proaktif öğretmen davranışlarıdır.
Proaktif Öğretmen Davranışları Nedir?
Proaktiflik, koşulları ve imkanları en iyi şekilde değerlendirerek yeni fırsatlar yaratma, sorunlara acil ve tutarlı çözümler bulma, insiyatif alarak harekete geçmek ve fark yaratmak olarak tanımlanabilir.
- Proaktif öğretmen, koşullardan şikayetçi olmaz, bilakis bunu fırsata çevirmeye çalışır. Önüne çıkan çeşitli engellere, sınırlamalara takılmadan “çocuğun yüksek çıkarı” için bir duruş sergiler. Var olan kaynakları en doğru şekilde çocuğa ulaşmak ve anlamlı bir öğretim tasarımı oluşturmak için kullanır.
- Proaktif öğretmen, soruna değil çözüme odaklanır. Olumsuz deneyimler karşısında pes etmez, bunlardan ders çıkarmaya ve öğretmenlik deneyimi ağını genişletmeye çalışır. Deneyim paylaşımını önemser, öğrenme açlığını her fırsatta yaptığı araştırmalar ve yeni yöntemler uygulaması ile gidermeye çalışır.
- Proaktif öğretmen, işini severek yapar, her zaman yüksek bir motivasyona sahiptir. Okulunda ve etki alanında liderlik yapar, çalışma arkadaşlarını güçlendirmeye çalışır.
Uzaktan Eğitimde Proaktif Öğretmen Rolleri
Mart 2020’de okullara ara verilmesiyle çoğu öğretmen tatilin uzayabileceği, uzaktan eğitime geçilebileceği öngörüsüyle dijital platformları incelemeye, uzaktan konferans yapılabilecek uygulamaları test etmeye başlamıştı.
Birçok öğretmen ise kendilerine Youtube kanalları açarak video içerik üretmeye, etkileşimli görevler tasarlamaya, e-kaynak seti oluşturmaya başlamışlardı. Bu hazırlık ve öngörüler öğretmenlerimizin proaktif rollerinin bir sonucudur.
Güncel Birkaç Örnek
Uzaktan eğitimde öğretmenlerimizin başına gelebilecek 3 farklı senaryo üzerinden proaktif öğretmen davranışlarını ve hareket tarzlarını birlikte inceleyelim. Bir sorunun eğitim kademesine ve duruma göre çok farklı çözüm yolları olabileceği unutulmamalıdır.
Örnek Durum 1; canlı derste elektriğiniz veya internetiniz kesildi.
Çözüm 1; mobil cihaza daha önceden canlı ders uygulamaları (Zoom, Teams vs) yüklü olduğu için vakit kaybetmeksizin saniyeler içerisinde buradan derse devam edilir.
Çözüm 2; çocuklarla bu senaryo üzerinde konuşulur, hareket tarzı belirlenir. Gerekirse böyle durumlar için bir yardımcı (host) seçilir ve dersi o yönlendirir.
Çözüm 3; velilere mesaj programları (WhatsApp, Telegram vs) üzerinden asenkron görevler gönderilir, bunların yapılması sağlanır.
Çözüm 4; dizüstü bilgisayarın bataryası olduğu için mobil cihazın internet paylaşımı kullanılarak derse devam edilebilir.
Örnek Durum 2; hastalık geçiriyorsunuz. Bir kaç hafta derslere devam edemeyeceksiniz.
Çözüm 1; okuldaki zümreler bu durumlar için en büyük kurtarıcılardır. Sınıflar birleştirilebilir.
Çözüm 2; çocuklara hazırlanacak asenkron planlamayla süreç devam ettirilebilir. Burada EBA platformu, Okulistik, Morpa Kampüs, Youtube Kanalları ve Google Classroom uygulamaları yardımcı olabilir.
Çözüm3; veli grupları üzerinden ders kitapları, kaynak kitaplar ve çoklu ortam linkleri ile süreç devam ettirilebilir.
Örnek Durum 3; Bir sebepten dolayı memleketinize gittiniz. Bilgisayarınız evde kaldı
Çözüm 1; her yerden erişilebilecek bulut tabanlı yazılımlar kullanmak çok önemli. Bu durumda herhangi bir bilgisayardan kolayca dersler devam ettirilebilir.
Çözüm 2; Google Drive gibi bulut tabanlı depolama uygulamaları kullanılabilir, burada oluşturulacak bir uzaktan eğitim dosyasına süreçte lazım olacak bilgi, belge ve içerikler dosyalanabilir.
Çözüm 3; mobil cihazınız en büyük asistanınızdır. Çevrimiçi uygulamaları kullanıma hazır bulundurmak her koşulda öğretmenin imdadına yetişecek can simidi olabilir.
